Mesane kanseri nedir?
Mesane kanseri anormal dokunun (Tümör) mesane içerisinde büyümesidir. Birkaç evresi vardır ve tedavi kararı bu evrelere göre alınır.
Mesane kanserinin evreleri nelerdir?
Yüzeyel mesane tümörü: Tümör mesane içi boşluğa doğru büyüyüp kas dokusu içine doğru büyümeyince yüzeyel mesane tümörü olarak adlandırılır ve erken evreyi temsil eder. Genellikle agresif olmazlar ve diğer organlara sıçramazlar, ancak tekrarlayabilir veya daha ileri evreye ilerleyebilirler.
Kas invaziv mesane kanseri: Eğer kanser kas dokusu içine doğru büyürse kas invaziv mesane kanseri olarak adlandırılır. Hastaların yaklaşık %25’i bu evrede tanı alır ve bu evrede hastalığın mesane dışına çıkıp diğer organlara sıçrama ihtimali mevcuttur.
Lokal ileri veya metastatik mesane kanseri: Eğer kanser mesane dışına çıkıp lenf nodlarına veya diğer organlara sıçramış ise lokal ileri veya metastatik mesane kanseri olarak adlandırılır. Bu aşamada cerrahi şansı yani kür ihtimali yoktur ve tedavide amaç hastalığı sınırlandırmak ve semptomları azaltmaktır.
Mesane kanseri için risk faktörleri nelerdir?
Sigara: En büyük risk faktörüdür ve hastaların yaklaşık yarısında ana etkendir.
Mesleki maruziyet: Boya, petrol ve metal sanayii kimyasal ürünler ile ilgili iş alanlarında çalışanlar risk altındadır. Bu nedenle İş güvenliği yönergelerine ve maske kullanımına dikkat edilmelidir.
Enfeksiyonlar: Bazı parazitlerden kaynaklanan enfeksiyonlar ve kronik idrar yolu enfeksiyonlarında da risk artmaktadır (ülkemizde görülmez).
Mesane kanserini önleme
Risk faktörlerinin olması kanser gelişeceği anlamına gelmez ancak sigarayı bırakmak, işyeri güvenliğine önem vermek ve sağlıklı yaşam (dengeli beslenme, egzersiz) riski minimuma indirecektir.
Mesane kanseri semptomları nelerdir?
İdrardan kan gelmesi en sık görülen semptomdur. İdrardan kan gelmesi en sık kanser ile ilişkilidir bu nedenle bu şikayeti olan kişilerin mutlaka değerlendirilmesi gerekir. Kas invaziv olmayan yani erken evre mesane kanseri mesane ağrısına neden olmaz, bazen ani idrara gitme isteği ve yanma gibi şikayetlere neden olabilir, bu şikayetler idrar yolu enfeksiyonlarınında sık görülen semptomlarındandır. İleri evre yani kas invaziv veya metastatik hastalıkta mesane ağrısıi pelvik ağrı, yan ağrısı, kilo kaybı ve iştahsızlık gibi semptomlar görülebilir.
Mesane kanseri tanısı nasıl konulur?
Mesane kanseri belirtileri olan tüm hastalar özellikle 50 yaşın üzerindeyse tüm üriner sistemi değerlendirecek detaylı bir incelemeden geçirilmelidirler.
Tam idrar tahlili: İdrarda kan olması en sık görülen semptom olduğu ve idrar yolu enfeksiyonunu dışlamak için yapılması gerekli testtir.
İdrar sitolojisi: Tümörden dökülen hücrelerin idrarda patalog tarafından değerlendirilmesini içeren bir testtir.
Görüntüleme yöntemleri: Mesanenin ve tüm üriner sistem incelemesi için gereklidir.
Bilgisayarlı tomografi: Mesane, üreterler ve böbreğin yapısını değerlendirmek için kullanılır.
MRI: Benzer şekilde tüm üriner sistem ve vücut değerlendirmesi yapılabilir.
Ultrasonografi: Mesane ve üriner sistemi değerlendirmenin en basit yoludur ancak evrelemede yeri yoktur.
Sistoskopi: Üretra ve mesane iç yüzeyini değerlendirmek için yapılan bir prosedürdür.
Tedavi seçenekleri nelerdir?
Tedavi modalitesinin kararında ve takipte tümörün kas invazif olup olmaması ve metastatik hastalık varlığı önem teşkil etmektedir.
Kas invasif olmayan mesane kanseri tedavisi
Kas invaziv olmayan mesane kanserinin ilk tedavisi, mesane içindeki anormal görünen alanları çıkarmak için yapılan ameliyattır; buna mesane tümörünün transüretral rezeksiyonu (TURBT) denir.
Mesane tümörünün transüretral rezeksiyonu — TURBT, doktorun mesanenin içini görmek ve anormal görünen alanları çıkarmak için rezektoskop kullandığı bir prosedürdür. Anestezi altında ameliyathanede yapılır. İşlemden sonra 1 gün hastanede yatış genellikle yeterlidir. Takılan sonda 1-2 gün sonra alınır.
Bazı durumlarda, genellikle daha agresif kanserleri olan kişilerde, ilk sistoskopi sırasında hiçbir tümörün gözden kaçırılmadığından emin olmak için ilkinden birkaç hafta sonra ikinci bir TURBT yapılacaktır. Bu ikinci TURBT'den sonra tüm tümör alınmışsa, adjuvan tedaviye başlayacaksınız.
Adjuvant mesane kanseri tedavisi nedir?
TURBT ile tümörün çıkarılmasından sonra bile, insanların %50'sine kadarında 12 ay içinde kanser nüksü olacaktır. Bu yüksek nüks oranı nedeniyle genellikle adjuvant (ilave) tedavi önerilir. Önerilen adjuvan tedavi türü, tekrarlama riskinize bağlıdır:
Tekrarlama riski düşük olan bazı kişilere, ilk TURBT sırasında tek doz intravezikal kemoterapi verilecektir. Bunun, TURBT'den sonar hastalık tekrarını önlemeye yardımcı olduğu gösterilmiştir.
Orta derecede kekrarlama olan bazı kişilere, ilk TURBT sonrasında 1 yıl süreyle belli aralıklarda intravezikal kemoterapi verilecektir.
Nüks veya kötüleşme riski yüksek olan kişilere, genellikle ilk tedaviden iki ila altı hafta sonra intravezikal BCG'ye başlamaları tavsiye edilecektir. Du tedavi 1 ila 3 yıl boyunca belli aralıklarla idame tedavisi olarak verilecektir. Bazı hastalara, özellikle hastalık yaygınsa, mesanenin çıkarılmasını (sistektomi) düşünmeleri önerilir.
İntravezikal Bacillus Calmette-Guerin (BCG) — BCG, ineklerde tüberküloza neden olan bir bakteri türüdür. Özellikle zamanla kötüleşme riski olan kas invaziv olmayan mesane kanseri için bir tedavi olarak yaygın olarak kullanılır. BCG, TURBT'den sonra mesanede kalan kanser hücrelerini yok etmek için vücudun bağışıklık sistemini tetikleyerek çalışır.
Yan etkiler nelerdir?
Mitomisin ve gemsitabin gibi mesane içine uygulanan kemoterapi ilaçları sık sık ve acil idrara çıkma ihtiyacı ve idrar yaparken ağrı da dahil olmak üzere genellikle mesanede geçici tahrişe neden olur. Mitomisin ayrıca ellerin avuçlarında, ayak tabanlarında ve cinsel organlarda deri döküntülerine neden olabilir.
BCG ise sık idrara çıkma, idrar yaparken ağrı, ateş, idrarda kan ve vücut ağrıları yapabilir. Bu semptomlar genellikle tedaviden iki ila dört saat sonra başlar ve 48 saat içinde düzelir. BCG tedavisinden 48 saat veya daha fazla bir süre ateşi (38ºC'den yüksek) ve sırılsıklam gece terlemesi olan kişiler doktoru ile iletişime geçmelidir.
İlk tedavi sonrası takip nasıldır?
Hastalar 3 aylık aralarla sistoskopi ve görüntüleme yöntemleri ile takip edilmektedirler. Hastalık tekrar etmez ise takip aralıkları uzatılacaktır.
Kas invasiv mesane kanseri tedavisi
İnvaziv mesane kanseri nedir?
Mesane tümörleri, "tümör", "düğüm" ve "metastaz" anlamına gelen TNM sistemi kullanılarak evrelendirilir. Evre, tümörün mesane duvarına ne kadar derinden nüfuz ettiğini (T evresi), mesaneyi boşaltan lenf düğümlerine ulaşıp ulaşmadığını (N evresi) ve metastaz yapıp yapmadığını veya vücudun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığını (M evresi) gösterir. Tüm bu bilgiler daha sonra kanseri 0 (en az ileri) ve IV (en ileri) arasında bir "evre grubu" olarak sınıflandırmak için kullanılır; bu, doktorun bir tedavi yaklaşımına karar vermesine yardımcı olur.
İnvaziv mesane kanseri evre "T1" veya daha fazladır. T1, tümörün mesanenin yüzeysel (yüzey) astarını işgal ettiği, ancak kas tabakasını işgal etmediği anlamına gelir. Tümör mesanenin kas tabakasını işgal etmiş ancak daha derine inmemişse evre T2'dir. Evre T3 kanseri mesane kasından mesaneyi çevreleyen yağ tabakasına doğru büyümüştür, evre T4 kanseri ise doğrudan yakındaki organlara büyümüştür.
İnvaziv mesane kanseri tedavi seçenekleri nelerdir?
Kasa invaziv mesane kanseri için standart bir tedavi, mesaneyi çıkarmak için yapılan ameliyattır (radikal sistektomi olarak adlandırılır).
Bazı durumlarda, "mesane koruyucu" bir tedavi uygulayarak sistektomiden kaçınmak mümkündür. Bu tedavi, belirli kriterleri karşılayan kasa invaziv mesane kanseri olan bazı kişiler için bir seçenektir.
Hangi tedavi en iyisidir? — İnvaziv mesane kanseri için en iyi tedavi, kanserinizin evresinin yanı sıra yaşınıza, sağlığınıza, diğer tıbbi durumlarınıza ve kişisel tercihinize bağlıdır. En iyi seçenek, mesanenin cerrahi olarak çıkarılmasıdır, çünkü diğer tedavilere kıyasla daha düşük kanser nüksü şansı ve daha yüksek hayatta kalma şansı ile ilişkilidir. Ancak seçilmiş olgularda mesanenin korunması bir seçenek olabilir.
Radikal sistektomi (Mesanenin Ameliyatla Alınması)
İnvaziv mesane kanseri için altın standart tedavi seçeneğidir. Tolere edebilen hastalarda ameliyat öncesi kemoterapi daha iyi sağkalım sonuçları sağlar.
Sistektomi prosedürü - Sistektomi, mesanenin, yakındaki organların ve ilişkili lenf düğümlerinin çıkarılmasını içerir. Bu işleme "radikal" sistektomi de denir.
Erkeklerde radikal sistektomi mesanenin yanı sıra prostat ve seminal veziküllerin çıkarılmasını içerir. Ameliyatın kapsamı nedeniyle, erektil disfonksiyona (ereksiyon olamama veya ereksiyonu sürdürememe) yol açan sinir hasarı meydana gelebilir. Bununla birlikte, belirli durumlarda cinsel işlevi iyileştirme potansiyelini koruyabilen sinir koruyucu teknikler geliştirilmiştir.
Kadınlarda, radikal sistektomi mesanenin yanı sıra yumurtalıkların, fallop tüplerinin, rahmin, serviksin bir kısmının ve vajinanın ön duvarının çıkarılmasını içerir. Yumurtalıklar gibi organlar bazıları belirli koşullarda korunabilir.
Lenf nodunun çıkarılması — Mesaneden gelen lenf sıvısı normalde pelviste bulunan lenf nodlarına (bezlere) akar. Kanseriniz bu lenf bezlerine yayıldıysa, kanserinizin başka yerlere de yayılma riski çok daha yüksektir. Bu, kanserin daha sonraki bir zamanda tekrarlama riskini önemli ölçüde artırır. Radikal sistektominin önemli bir parçası, pelvik bölgedeki tümör hücreleri içerebilecek tüm lenf düğümlerinin çıkarılmasıdır.
İdrar nereye gidecek? — Mesaneniz çıkarıldıktan sonra cerrah, idrarın vücutta toplanması için yeni bir yer oluşturmalıdır. Buna "idrar diversiyonu" denir.
İdrar, bir açıklığın (stoma adı verilen) oluşturulduğu cilt yüzeyine bir bağırsak segmentinden yönlendirilebilir. İdrarı toplamak için stomaya bir torba takılır. Buna "ürostomi" denir.
Bağırsak kullanılarak karın içinde bir rezervuar (veya kese) oluşturulabilir. İdrar kese içinde toplanır ve keseyi periyodik olarak boşaltmak için bir kateter (ince bir tüp) kullanırsınız. Bu süreç "kendi kendine kateterizasyon" olarak bilinir. Harici bir torba takmak gerekli değildir. Buna kontinan kutanöz diversiyonu denir.
Bağırsak segmentinden yeni bir mesane oluşturulabilir. Yeni mesane üretraya (idrarın vücuttan çıktığı tüp) bağlanır ve normal idrara çıkmanızı sağlar. Buna ortotopik yeni mesane (genellikle "yeni mesane" olarak adlandırılır) denir.
"En iyi" üriner diversiyon tipi, sizin ve cerrahınızın tercihine ve ayrıca kanserinizin ve önceki tedavilerinizin kapsamına bağlıdır. Kese ve yeni mesane, kendi kendine kateterizasyon yapmayı öğrenmeyi gerektirir; Kateteri kullanmakta veya yerleştirmede zorluk çekecek kişiler bu prosedürler için uygun adaylar değildirler.
Sinir koruyucu prosedürler
Erkekler - Erkeklerde mesane, prostat ve seminal veziküllerin cerrahi olarak çıkarılması ereksiyonun sağlanmasından ve sürdürülmesinden sorumlu sinirlere zarar verir. Sertleşme yeteneklerini korumak isteyen kişiler bazen sinir hasarı riskini azaltan sinir koruyucu bir ameliyat olabilir. Bu prosedür, yalnızca kanserin mesanenin belirli bölümleriyle sınırlı olması ve yüksek riskli prostat kanserine dair bir kanıt bulunmaması durumunda bir seçenektir.
Kadınlar - Kadınlarda, sinir koruyucu cerrahi, cinsel işlevden sorumlu sinirlerin bulunduğu vajinanın her iki tarafında mümkün olduğunca fazla dokunun dikkatli bir şekilde korunmasını içerir. Sinir koruyucu cerrahi, vajinal kuruluk, cinsel ilişki sırasında ağrı ve orgazm olma yeteneğinin kaybolmasını önlemeye yardımcı olabilir. Sinirlerin korunması için aynı kriterler erkekler için olduğu gibi kadınlar için de geçerlidir.
Cerrahi komplikasyonlar nelerdir?
Radikal sistektomi ve üriner diversiyondan sonra komplikasyonlar ortaya çıkabilir. En yaygın ciddi komplikasyonlar enfeksiyon (özellikle yara enfeksiyonu veya idrar yolu enfeksiyonu), yara açılması, kanama ve bacaklarda (derin ven trombozu) ve akciğerlerde (pulmoner emboli) kan pıhtılarını içerir. Cerrahın istektomi yapma deneyimi, yaşınız ve altta yatan tıbbi problemleriniz, komplikasyon geliştirme riskinizi etkiler.
Mesane koruyucu tedavi
Mesanenin korunması için tercih edilen seçenek, mesane tümörünün transüretral rezeksiyonu (TURBT) sonrasında verilen kemoterapi artı radyasyondur (kemoradyoterapi); buna trimodal terapi denir. Bu, yaşlı yetişkinler veya cerrahiyi kaldırabilmelerini engelleyen başka tıbbi sorunları olan kişiler için bir seçenek olabilir. Mesanesini tutmayı tercih eden, mesane fonksiyonu iyi olan ve belirli kriterleri karşılayan daha sağlıklı ve genç kişilerde de bir seçenek olabilir.
Mesane koruyucu prosedürlerin dezavantajı, kanserin mesanede daha sonra geri gelme (nüks) ve metastaz olasılığının daha yüksek olmasıdır.
Metastatik hastalıkta tedavi
Hastalık mesanenin dışına çıkıp diğer organlara sıçradığında tedavi kemoterapidir. Sispilatin içeren rejimler kemoterapide en etkili tedavi seçeneğidir. Hastanın sispilatin alabilmesi için böbrek fonksiyonlarının normal olması gerekmektedir. Böbrek fonksiyonları bozuk olan hastalarda gemsitabin içeren rejimler verilebilmektedir ancak etkinlik düzeyi düşüktür. İmmünoterapi ilaçları (bağışıklık sisteminizle kanser hücrelerine saldırmak için çalışan ilaçlar) genellikle kemoterapiden sonra veya bir kişi kemoterapiye uygun değilse kullanılır.
